تعهد ایران به تمدن؛
چرا ایران از ساخت سلاح هسته‌ای خودداری می‌کند؟
وقایع ایران: در چهار دهه گذشته، سیاست رسمی جمهوری اسلامی ایران در زمینه عدم ساخت سلاح‌های کشتار جمعی، به‌ویژه سلاح هسته‌ای، همواره مورد توجه جهانی بوده است. این رویکرد تنها با محاسبات نظامی و فنی قابل توضیح نیست؛ بلکه ریشه در جهان‌بینی تاریخی، آموزه‌های اسلامی و فرهنگ ایرانی دارد که قدرت را در توان آبادانی و نه تخریب می‌داند.
🔻 میراث فرهنگی و آموزه‌های اخلاقی
از هخامنشیان تا دوران معاصر، اصل «آبادگری زمین و پرهیز از فساد پس از اصلاح آن» بخشی از هویت تمدنی ایران بوده است. آموزه‌های اسلامی نیز این اصل را به‌عنوان حکم اخلاقی و بنیان امنیت و پیشرفت معرفی کرده‌اند.
ایران این نگاه را نه‌فقط به‌عنوان شعار، بلکه یک راهبرد امنیتی عملیاتی کرده است؛ راهبردی که امنیت پایدار را بر پایه تهدید نابودی نمی‌سازد، بلکه بر تعامل مثبت میان ملت‌ها بنا می‌کند.
🔻 تجربه تاریخی و مسئولیت اخلاقی
خاطره تلخ جنگ تحمیلی (۱۹۸۰–۱۹۸۸) و استفاده گسترده عراق از سلاح‌های شیمیایی علیه مردم ایران، به این سیاست بُعدی عاطفی و اخلاقی داده است.
از دید ایران، هیچ ملت و قدرتی نباید مسیر بازگشت به کابوس نابودی جمعی را باز کند. حتی با توان علمی و صنعتی لازم، این کشور انتخاب کرده در ساخت سلاح‌های ممنوعه وارد نشود.
🔻نقش‌آفرینی جهانی و سیاست خارجی
ایران با حفظ استقلال و رد پیوستن به بلوک‌های قدرت، تلاش کرده در «منطقه اخلاقی» باقی بماند؛ جایی که توان بازدارندگی از مسیرهای غیرهسته‌ای تأمین می‌شود.
این مسیر بخشی از راهبرد قدرت نرم است که به‌جای ساخت ابزار تخریب، بر فناوری‌های صلح‌آمیز، فرهنگ و دیپلماسی تکیه دارد.
🔻پیامدهای راهبردی
▫️حفظ موقعیت اخلاقی ایران در عرصه بین‌المللی.
▫️کاهش فشارهای دیپلماتیک از سوی کشورهای مخالف تکثیر سلاح‌های هسته‌ای.
▫️سرمایه‌گذاری در حوزه‌های علمی و فناورانه غیرنظامی.
▫️تقویت قدرت نرم و جایگاه تمدنی به‌عنوان یک کشور مسئول.
🔻 آینده این سیاست
در دنیایی که بسیاری امنیت را با سایه بمب تعریف می‌کنند، سیاست امتناع ایران، پیامی روشن دارد: قدرت می‌تواند با مسئولیت همراه باشد و امنیت با انسانیت آشتی کند. به گفته کارشناسان، تداوم این رویکرد می‌تواند جایگاه ایران را به‌عنوان «قدرت اخلاقی» منطقه تثبیت کند، هرچند همواره با چالش‌های فشار خارجی و نیاز به حفظ بازدارندگی رو‌به‌رو خواهد بود.