📌 محور اصلی:
در چهلمین سالگرد تأسیس حوزه علمیه بعلبک، سید حسن نصرالله با بازخوانی تجربه حضورش در نجف و مهاجرت به لبنان، بر اهمیت حفظ روح ویژه و سنتی حوزه‌ها تأکید کرد. او بر این باور است که هرگونه فاصله‌گیری از این سنت، حوزه‌های علمیه را در معرض فرسایش هویت و تبدیل‌شدن به مراکز آموزشی صرف ـ مشابه دانشگاه‌ها ـ قرار می‌دهد.
🔻 روایت:
🔹 سفر از نجف به لبنان: نصرالله توضیح داد که انتخاب همراهی با سید عباس موسوی به‌خاطر اعلمیت نبود، بلکه ارتباط صمیمی و تربیتی میان آن‌ها دلیل اصلی بود.
🔹 نقش پدرانه استاد: سید عباس نه‌فقط مدرس، بلکه ناظر و حامی زندگی شخصی شاگردان بود؛ از وضعیت جسمی و مالی تا ازدواج و پیشرفت علمی آنان.
🔹 پیگیری علمی دقیق: دانش‌پژوهان می‌دانستند که استاد، رفتار علمی آنان را به‌دقت تحت نظر دارد. همین پیگیری مداوم، انگیزه و انضباط در تعلیم را تقویت می‌کرد و حتی ترس سازنده‌ای ایجاد می‌نمود.
🔻 راز حوزه‌های سنتی:
✅ ارتباط انسانی و معنوی استاد و شاگرد، جوهره حوزه‌های سنتی است؛ رابطه‌ای که در آن، علم و تربیت در کنار هم پیش می‌روند.
✅ استاد سنتی حوزه، هم پناهگاه فکری و هم تکیه‌گاه انسانی است، نه صرفاً یک آموزش‌دهنده.
✅ این روح تربیتی، بر پایه هم‌زیستی علمی، نظارت مستمر و مسئولیت اجتماعی بنا شده است، و به‌مرور شاگرد را به بخشی از خانواده استاد بدل می‌کند.
🔻 هشدار به حوزه‌های علمیه امروز:
🔹 در حوزه‌های دانشگاه‌زده، حجت‌الاسلام دکترها پس از تدریس، کلاس را ترک می‌کنند؛ بی‌آنکه در جریان مشکلات و وضعیت علمی شاگردان باشند.
🔹 گاه حتی رابطه‌ای حداقلی شکل نمی‌گیرد و استاد، نام طلابی که در کلاس هستند را به‌خاطر نمی‌سپارد.
🔹 نتیجه این گسست رابطه، از دست رفتن حس تعلق و پیوند معنوی در فضای آموزش دینی است که به‌تدریج حوزه را به مرکز آموزش بی‌روح بدل می‌کند.
🔻پیامدهای تفاوت دو مدل:
– حوزه سنتی: تربیت جامع، پیوند معنوی، اعتماد بلندمدت، ساختار خانواده‌محور، انتقال اخلاق و سبک زندگی در کنار علم.
– حوزه دانشگاه‌زده: آموزش تک‌بعدی، رابطه حداقلی، مدرک‌گرایی، ضعف پیوند اجتماعی، کاهش تأثیر تربیتی بر نسل آینده.
🔻 جمع‌بندی :
سخنان سید حسن نصرالله یادآوری می‌کند که بقای حوزه‌های علمیه تنها در گرو حفظ سبک سنتی و معنوی آموزش است. این مدل موفق، طلاب را نه‌تنها به عالم دینی، بلکه به انسان مؤثر اجتماعی بدل می‌کند.
در عصر مدرک‌گرایی، بازگشت به اصول ارتباط انسانی و پدرانه میان استاد و شاگرد، همان «روح حوزه» است که بدون آن، علم دینی به‌سرعت از اصالت خود تهی خواهد شد.